Hvers vegna Alma rak Þórólf

Þegar líða tekur á árið 2021 fer dauðsföllum fjölgandi á Íslandi sem og í öðrum löndum. Fjöldi einstaklinga létust á fyrstu mánuðum 2022 umfram það sem gera hefði mátt ráð fyrir. Dauðsföllin urðu það mörg í mars 2022 að tilefni þótti til þriggja fréttatilkynninga sóttvarnalæknis á sjö vikna tímabili. Ráða má af efnistökum tilkynninga sóttvarnalæknis faglegar ástæður starfsloka hans sem greint var frá í frétt landlæknis 12. maí 2022.

Í frétt sóttvarnalæknis 25.2.2022 er greint frá afléttingu aðgerða. „Þó að öllum aðgerðum hafi verið aflétt þá er COVID-19 faraldurinn hér enn í mikilli útbreiðslu en alvarlegar afleiðingar hans fátíðar.“ Því kom fjölgun dauðsfalla á fyrstu mánuðum ársins 2022 aðilum í opna skjöldu með tilliti til þess að hið tiltölulega meinlausa ómíkrón afbrigði hafði tekið yfir og næstum allir áttu að vera komnir með ónæmi, náttúrulegt, ónáttúrulegt eða bæði. Síðar átti eftir að koma í ljós að tæplega 90% dauðsfalla af völdum Covid-19 á Íslandi voru skráð á árin 2022-2023.

Í frétt 10.3.2022 um „Stöðu COVID-19  faraldurs“ kemur fram að útbreiðsla COVID-19 sé áfram gríðarlega mikil og áhrifin séu víða í samfélaginu þótt reglur um sóttkví og einangrun hafi verið felldar niður. „Greiningum hefur ekki fjölgað frá því sem var meðan reglur um einangrun voru enn í gildi, en innlögnum á sjúkrahús hafi fjölgað verulega.“ Mikill fjöldi innlagna og dauðsfalla virðist koma sóttvarnalækni í opna skjöldu og reynir hann að finna dauðsföllunum skýringar með eftirfarandi orðalagi í fréttinni; „Þegar útbreiðsla er orðin eins mikil og raun ber vitni verður meiri fjöldi en áður alvarlega veikur og dauðsföllum fjölgar þrátt fyrir að hlutfallið af heildarfjölda smitaðra sé lægra en t.d. í delta bylgju eða áður en bóluefnin komu fram.“

Frétt sóttvarnalæknis 22.3.2022 með fyrirsögninni „Andlát af völdum COVID-19 á Íslandi“ greinir að „nokkur umræða hefur verið undanfarið um andlát vegna COVID-19 hérlendis og hugsanlega aukningu á þeim.“ Athygli vekur í fréttinni hvernig sóttvarnalæknir leggur áherslu á að „aðeins þau andlát sem læknar meta að COVID-19 hafi valdið, stuðlað að eða einhvern hátt átt þátt í andlátinu á að tilkynna til sóttvarnalæknis.“ Sóttvarnalæknir notar því fréttatilkynninguna til þess að senda læknum leiðbeiningar. Sóttvarnalæknir segir í tilkynningunni frá nýlegu dreifibréfi til lækna til að auðvelda þeim skilgreiningu á andláti vegna COVID-19 „til að auðvelda læknum að aðskilja tilvik þar sem dánarorsök var önnur þótt viðkomandi hafi nýlega haft COVID-19 sjúkdóm en þau andlát á ekki að tilkynna.“ Eins og orðalag og áherslan ber með sér eru læknar farnir að senda inn tilkynningar um dauðsföll af völdum Covid-19 bóluefnanna til sóttvarnalæknis. Það er hann óhress með og telur tilefni til að vanda um við þá og árétta að einungis skuli tilkynna um dauðsföll til sóttvarnalæknis vegna COVID-19. „Til að dauðsfall sé skilgreint vegna COVID-19 mega ekki líða meira en 28 dagar frá greiningu á COVID-19 og ekki á að vera tímabil algjörs bata af COVID-19 á milli veikinda og andláts.“

Önnur fréttin með fyrirsögninni „Andlát vegna COVID-19“ er birt 28.4.2022. Tilefni fréttarinnar var að; „talsverð umræða í fjölmiðlum um fjölgun andláta á fyrsta fjórðungi þessa árs miðað við undanfarin ár og látið að því liggja að COVID-19 faraldrinum sé um að kenna.“ Ljóst er af orðalaginu að Þórólfur telur Covid-19 sjúkdóminn ekki orsök dauðsfallanna. Á þessum tíma á sér stað umræða meðal stjórnenda heilbrigðisþjónustunnar, bæði hér á landi og erlendis, hvernig skrá eigi dánarorsakir dauðsfallanna sem aðilum er þá orðið ljóst að bóluefnin valda. Að nefna mRNA efnin sem hugsanlega dánarorsök var óhugsandi. Þórólfur er í lok apríl ekki sáttur við að skrá dánarorsakir óviðkomandi Covid-19 sem væru þær af völdum sjúkdómsins. Athygli vekur hvernig Þórólfur rekur í löngu máli hvernig hann sem sóttvarnalæknir heldur utan um tölfræðina um fjölda andláta á tímum Covid-19. Ljóst er af lestrinum að þarna er hafin mikil barátta á skrifstofu embættis landlæknis milli sóttvarnalæknis og landlæknis um hvernig skrá eigi dánarorsakir dauðsfallanna.

Hálfum mánuði eftir frétt sóttvarnalæknis um að dauðsföllin séu ranglega talin af völdum Covid-19 gefur landlæknir út fréttatilkynningu 12.5.2022 þar sem greint er frá „formlegri“ uppsögn sóttvarnalæknis af persónulegum og faglegum ástæðum. Eins og fréttatilkynningar sóttvarnalæknis bera með sér er fagleg ástæða starfsloka Þórólfs, ári fyrir sjötugt, sú að hann var ekki tilbúinn til að taka þátt í blekkingarleiknum sem nú fór í hönd og stendur enn. Sem er að bóka dauðsföllin af völdum mRNA bóluefnanna sem væru þau af völdum Covid-19.

Fjórum dögum eftir að Þórólfur sagði starfi sínu lausu birtist þriðja fréttin á stuttum tíma um „Andlát á Íslandi af völdum Covid-19“ þar sem greint var frá að við yfirferð dánarvottorða hafi fundist 53 dauðsföll vegna Covid-19 sem ekki var getið í frétt sóttvarnalæknis 28.4.